مباحثی در اخلاق

بعد از سفر مقام معظم رهبری به کرمانشاه و تاکید ایشان بر ضرورت افزایش محبت و حسن ظن در جامعه، در یادداشت کوتاهی در وب سایت سخن آشنا (http://sokhaneashena.ir/fa/pages/?cid=1284)به بیان روایات و احادیثی در باب حسن ظن و خوش بینی پرداختم. که در برخی وب سایت های دیگر نظیر یزدفردا (http://www.yazdfarda.com/news/40630.html)نیز منتشر گردید. عنوان انتخاب شده در وب سایت یزدفردا برای این یادداشت "حسن ظن توصیه اخیر مقام معظم رهبری" بود. دوست عزیزی که یادداشت را دیده بود به حقیر خرده گرفت که "حسن ظن" توصیه اخیر معظم له نبوده و ایشان در طول سال های گذشته کرارا به این مهم تاکید داشته اند. برای خودم نیز مهم بود که تحقیق مختصری در این زمینه داشته باشم. جستجوی مختصر به نکات جالبی در این موضوع منجر شد. 

ادامه مطلب...

در یادداشتی در وب سایت سخن آشنا به این موضوع پرداخته ام .

مقام معظم رهبری در اجتماع پرشکوه مردم کنگاور استان کرمانشاه فرمودند " خوشبختانه میان قشرهای گوناگون مردم و میان مردم و مسئولان وحدت خوبی برقرار است که باید عمیق‌تر و گسترده‌تر شود و محبت و حسن ظنّ متقابل افزایش یابد  .  "

در این نوشتار مختصر برای توضیح و تبیین بیشتر فرمایش معظم له صرفا به بیان احادیث شریفی از ائمه معصومین علیهم السلام می پردازیم امید آنکه جامعه علمی کشور در ارایه راهکارهای عملی تقویت حسن ظن در جامعه اسلامی گام های اساسی بردارند .  

حسن ظن از فضائل اخلاقی است که توصیه های فراوانی در قرآن کریم ، روایات اسلامی و سیره ائمه علیهم السلام دراین خصوص مشاهده می شود.

حسن ظن در لغت به معنای "گمان نیک و خوش بینی"؛ در مقابل سوء ظن به معنای "بد گمانی و بد بینی" می‌ باشد. در تعریف اصطلاحی "نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و نیز پندار، گفتار و کردار انسانها، خوش بینی، مثبت نگری یا به تعبیر روایات اسلامی حسن ظن نام دارد [1]

در روایتی حضرت علی(ع)، یکی از ارکان مهم و روابط حسنه اجتماعی و امنیت کامل را در پرتو خوش بینی دانسته و می فرمایند:

  "اعمال برادر دینی ات را بر نیکوترین وجهی تفسیر و توجیه کن، مگر این که دلیلی بر خلاف آن قائم شود و هرگز نسبت به سخنی که از برادر مسلمانت صادر شده گمان بد مبر تا هنگامی که می توانی برای آن توجیهی مناسب و راه صحیح داشته باشی."[2]

ادامه مطلب...

اواخر سال گذشته در مصاحبه علمی دوره DBA مدیریت (گرایش استراتژیک) مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تربیت معلم پذیرفته شدم و از ابتدای سال 90 مشغول تحصیل گردیدم. این نیم سال درس مبانی فلسفی تئوری های مدیریت سازمان داریم و استاد محترم از هر یک از دانشجویان خواست تا در مورد یکی از فلاسفه تحقیق و نظرات وی را با تئوری های مدیریت تطبیق دهد. علاقه ای که به فلاسفه یونان باستان داشتم و تعاریفی که از سوی اندیشمندان اسلامی از جمله حضرت امام (ره) نسبت به افلاطون شنیده بودم تحقیق در خصوص وی را انتخاب کردم .

زندگی افلاطون فراز و نشیب های جالبی داشته است . در خانواده ای اصیل و اشرافی متولد شده و می توانست به مناصب بالای حکومتی برسد. استادی سقراط را می پذیرد و هنگامی که در سن 26 سالگی وی سقراط به اتهام انکار خدایان آتن و ... به اعدام محکوم می گردد، افلاطون از سیاست کناره گیری و بقیه عمر خود را صرف تعلیم و تعلم در زمینه فلسفه می نماید. ولی طبیعتا با توجه به فضای ذهنی و خانوادگی همیشه به دنبال راه هایی برای اداره بهتر جامعه بوده و از نظریاتی که ارایه کرده می توان مشی مدیریتی خاصی را استنتاج کرد .

بررسی های هرچند مختصر اینجانب گویای این مطلب است که سبک مدیریتی مد نظر افلاطون ، مدیریت مبتنی بر اخلاق بوده و در این خصوص پاورپوینتی تهیه و در کلاس برای هم کلاسی ها ارایه کردم که مورد توجه دوستان قرار گرفت.

با توجه به عنوان وبلاگ  تصور کردم شاید برای بازدید کنندگان محترم هم جالب باشد.

در دیدار اخیر نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با رهبر معظم انقلاب، که به مناسبت آغز چهارمین سال مجلس هشتم برگزار شد، یکی از نمایندگان خارج از برنامه تنظیم شده از جای خود بلند شد و متنی را در مدح معظم له قرائت کرد و ایشان نیز پس از پایان سخنرانی خود، با اشاره به گفته‌های آن نماینده محترم فرمودند: ما همه خدمتگزار مردم هستیم، من کار خودم را انجام می‌دهم و شما هم کار خودتان را انجام دهید و این گونه عبارات هم به ضرر من است و هم به ضرر شما . هر چند می‌دانم چنین سخنانی از سر خلوص باطن گفته می‌شود ولی کمکی به کارها نمی‌کند و... (نقل به مضمون)

جا دارد با توجه به مصائبی که این رذیله اخلاقی بر سر برخی مدیران و مسئولان جمهوری اسلامی آورده است تاملی به این رذیله و راههای درمان آن داشته باشیم. اگر صاحب منصبان و مقامات سعی در از بین بردن این رذیله اخلاقی در خود نمایند بی شک چاپلوسان و فرصت طلبان نیز مجالی برای مدح و ثنا نخواهند یافت و بخشی از مشکلاتی که در نتیجه این پدیده زشت اجتماعی دامنگیر کشور عزیز اسلامیمان گردیده بر طرف خواهد شد.

ادامه مطلب...

ادامه مطلب...

یکی از دوستان پیشنهاد جالبی را مطرح کرد که به نظر می رسد اگر اجرایی شود کمک زیادی به مردم مظلوم و بی دفاع بحرین خواهد کرد.

پیشنهاد:

وب سایتی راه اندازی شود و عکسهای موجود از نظامیان عربستانی ،اماراتی و... که در بحرین حضور دارند و جنایات هولناکی را مرتکب می شوند در آن قرار داده شود و به مرور هویت این افراد شناسایی و با معرفی آنان و استفاده حداکثری از فضای مجازی هزینه ادامه حضور نیروهای خارجی در بحرین را بالا ببریم. البته تسلط به زبان عربی شرط موفقیت در این کار خیر و خداپسندانه است.  

در مقاله کوتاهی در وب سایت سخن آشنا به موضوع جهاد اقتصادی پرداختم.

معجزه اتفاق خارق العاده ای است که برای اثبات حق و همراه با تحدی (دعوت به چالش و مقابله) رخ می‌دهد. معجزات همه پیامبران با همین هدف به وقوع پیوسته است پیامبران می‌گفتند مردم عادی از آوردن چنین معجزاتی عاجزند و این شاهدی بر درستی ادعای آنهاست که می گویند از جانب خدای جهانیان به سوی بندگان او مبعوث شده و برای آنان پیغامی آورده‌اند (بررسی های اسلامی، علامه طباطبائی، ص )273 
معجزه هر عصری متناسب با شرایط و اوضاع و احوال آن زمان بوده است. در دوران حضرت عیسی (ع) که بحث طبابت رونق داشت معجزه ایشان زنده کردن مردگان و شفا دادن کور مادر زاد بود. و این تناسب سبب روی آوری قشر زیادی از جامعه آن زمان به سوی حضرت عیسی (ع) گردید. 
در زمان حضرت موسی (ع) که سحرو ساحری مشهور بود معجزه ایشان نیز در همین زمینه بوده و آن حضرت با انداختن عصای خود آن را (باذن الله) تبدیل به اژدها می کرد و همه سحر ساحران برجسته زمانه خود را می بلعید. و ساحران که آن را امری خارق العاده و فراتر از سحر خود دیدند به آن حضرت ایمان آورده و متعاقب آن مردم نیز به دین حضرت موسی(ع) گرویدند. 
در دوران نبی مکرم اسلام (ص) که شعر و شاعری و ادبیات رونق داشت. پیامبر گرامی ما با آوردن معجزه قرآن که فصیح ترین و بلیغ ترین اثر ادبی بود برتری و علو خویش را بر ادیبان عصر خود اثبات نمود و فراگیری اسلام و گرایش حداکثری به دین در این مقطع نتیجه این اثر خارق العاده پیامبر اکرم(ص) بود .

اگرچه معجزات از اختصاصات وجودی پیامبران الهی است اماگاهی حوادث پیرامون ما نیز به حدی بزرگ و خارق العاده هستندکه نامی جز اعجاز روی آنها نمی توان نهاد . در عصر حاضر ،انقلاب شکوهمند اسلامی که در سال 1357 و پس از سال ها رنج و زحمت و دوری از وطن رهبران و نثار هزاران شهید و مجروح و...به رهبری داهیانه حضرت امام خمینی (ره) به پیروزی رسید. به دلیل پیروزی مردم با دست خالی بر ژاندارم منطقه و شکست شدن هیمنه آمریکا و استکبار جهانی ، خود یک معجزه محسوب می گردید لذا سردمداران کفر و الحاد یعنی آمریکا ، شوروی سابق و اذنابش تمام تلاش خود را بر عدم موفقیت این انقلاب معطوف نمودند. جنگ تحمیلی 8 ساله، توطئه های مختلفی چون کودتای نوژه، کودتای طبس،تدارک شورشهای محلی ومنطقه ای ، به خاک و خون کشیدن حجاج ایرانی در عربستان در سال 1366 ، حمله به هواپیماهای مسافربری ،تحریم های اقتصادی پی در پی ، مصادره اموال جمهوری اسلامی در کشورهای مختلف و... همه و همه برای دفع معجزه انقلاب و پیشگیری از گرایش حداکثری جهانیان به سوی انقلاب اسلامی ایران بود. که الحمدلله تا کنون موفقیت چشمگیری حاصل نگردیده است.
اکنون با گذشت سه دهه از انقلاب و تثبیت نهال انقلاب اسلامی و تبدیل آن به درختی تنومند و آغاز نهضت بیداری اسلامی تحت تاثیرانقلاب اسلامی در منطقه ، بی شک وظایف جدیدی بر عهده انقلابیون سی ساله جمهوری اسلامی است. 
دهه سوم انقلاب با عنوان دهه پیشرفت و عدالت نامگذاری گردیده و در این دوران بی شک "قدرت اقتصادی" حرف اول را می زند و در دنیا، در افواه عمومی و قاطبه مردم ، توجه و نظر مثبت نسبت به کشورهایی که قدرت اقتصادی بالایی دارند جلب می گردد. گرایش به کشورهای توسعه یافته که از رفاه نسبی بالایی برخوردارند و درآمد سرانه بالایی دارند،زیاد بوده و اکثر مهاجرت ها به سمت این کشورها صورت می گیرد. هر چند دراین کشورها عمدتا به دلیل ضعف عقبه های دینی که منطبق با فطرت پاک انسانی است ؛ جذابیت ها مقطعی و کوتاه مدت بوده و افراد پس از مدت کوتاهی به فطرت انسانی خود برگشته و نوعی وازدگی و بی رغبتی به مظاهر مادی از خود بروز می دهند لکن جاذبه اولیه و زرق و برق مادی،افراد را به این سمت و سو می کشاند. 
بنابراین اگر قرار است الگوی جهان باشیم، اگر قرار است در مدیریت آینده دنیا نقشی برای خود قائل باشیم. وبالاخره اگر قرار است حرفی برای گفتن داشته باشیم معجزه ما در مقطع کنونی از حیات بالنده انقلاب اسلامی قدرت اقتصادی مان خواهد بود . وتوسعه و عدالت بدون تحکیم زیر ساختهای اقتصادی امکان پذیر نمی باشد.
با کاهش تولیدات داخلی ویا فقدان تولید برخی مصنوعات ضروری وهمچنین خیل جوانان بیکار و با گسترش فقر و بی عدالتی ، بلاشک جمهوری اسلامی از کانون توجه جامعه بین المللی خارج شده و اهداف عالیه انقلاب که همانا ارائه یک الگوی موفق و توسعه یافته از مردم سالاری دینی و حکم رانی مطلوب است ،َمحقق نخواهد شد. 

لذاست که مقام معظم رهبری در پیام نوروزی خود می فرمایند: 
"آنچه که در عرصه‌ی مجموعه‌ی مسائل کشور انسان مشاهده میکند، که در سال 90 باید ما آن را وجهه‌ی همت خودمان قرار بدهیم، این است که از جمله‌ی اساسی‌ترین کارهای دشمنان ملت ما و کشور ما در مقابله‌ی با کشور ما، مسائل اقتصادی است. البته در عرصه‌ی فرهنگی هم فعالند، در عرصه‌ی سیاسی هم فعالند، در عرصه‌ی انحصارات علمی هم فعالند، اما در عرصه‌ی اقتصادی فعالیت بسیار زیادی دارند. همین تحریمهائی که دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی کردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که یک ضربه‌ای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز بدارند. البته خواسته‌ی آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجه‌ای را که انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال میکنند. لذا این سال جاری را که از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه کنیم به اساسی‌ترین مسائل کشور، و محور همه‌ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری میکنم و از مسئولان کشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخشهای دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی میشوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصه‌ی اقتصادی با حرکتِ جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند. حرکت طبیعی کافی نیست؛ باید در این میدان، حرکت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم."

امام جماعت محترم مسجد ما که اتفاقا استاد دانشگاه و دارای مدرک دکترای مدیریت استراتژیک می باشد و نیز سال ها در مسئولیت های مختلف اجرایی بوده ،نکته جالبی را اخیرا در تبیین "جهاد اقتصادی" فرمود که عرض می کنم.

معجزه هر عصری متناسب با شرایط و اوضاع و احوال آن زمان بوده است. در دوران حضرت عیسی (ع) که بحث طبابت رونق داشت معجزه ایشان زنده کردن مردگان و شفا دادن کور مادر زاد بود. 

در زمان حضرت موسی (ع) که سحرو ساحری مشهور بود معجزه ایشان نیز در همین زمینه بوده و آن حضرت با انداختن عصای خود آن را (باذن الله) تبدیل به اژدها می کرد و همه سحر ساحران برجسته زمانه خود را می بلعید.

در دوران نبی مکرم اسلام (ص) که شعر و شاعری رونق داشت. پیامبر گرامی ما با آوردن معجزه قرآن که فصیح ترین و بلیغ ترین اثر ادبی بود برتری و علو خویش را بر ادیبان عصر خود اثبات نمود .

اما در این دوران بی شک "قدرت اقتصادی" حرف اول را می زند و در دنیا، در افواه عمومی و قاطبه مردم ، توجه و نظر نسبت به کشورهایی که قدرت اقتصادی بالایی دارند جلب می گردد ، بنابراین اگر قرار است الگوی جهان باشیم، اگر قرار است در مدیریت آینده دنیا نقشی برای خود قائل باشیم. وبالاخره اگر قرار است حرفی برای گفتن داشته باشیم معجزه ما قدرت اقتصادی مان خواهد بود . با خیل جوانان بیکار و با گسترش فقر و بی عدالتی ، بلاشک جمهوری اسلامی از کانون توجه جامعه بین المللی خارج شده و اهداف عالیه انقلاب محقق نخواهد شد.   

از آن حضرت روایتی است که: «چون زمانى بیاید که مردم فقراى خود را خوار ودشمن دارند و به تعمیر دنیا مشغول شوند و به جمع درهم و دینار رو آورند، خداایشان را به چهار چیز مبتلا مى‏کند: قحط.و خوف از سلطان.و خیانت‏حکام.و تسلط دشمنان‏( محجة البیضاء، ج 7، ص 324.و احیاء العلوم، ج 4، ص 171.)

از اهل بیت - علیهم السلام - روایت است که: «اگر خدا بنده‏اى را دوست داشته باشداو را مبتلا مى‏کند، و چون محبت او بیشتر شد، اهل و عیال و دولت و مال را از او مى‏گیرد(بحار الانوار، ج 81، ص 188.)

روزى آن حضرت به بعضى از اصحاب خود فرمودند که: «آیا داخل بازارمى‏شوى؟ و آیا مى‏بینى که میوه یا چیز دیگر که آن را مى‏فروشند و تو آن را خواهى وقدرت بر خریدن آن نداشته باشى؟ عرض کرد: بلى.فرمود: آگاه باش که از براى تو به‏عوض هر چه مى‏بینى و نمى‏توانى بخرى یک حسنه است (بحار الانوار، ج 72، ص 42، ح 46.)ادامه مطلب...