نیم نگاهی به زندگی درخشان سومین شهید محراب(مقاله ام در سخن آشنا)
در این نوشتار که به مناسبت 11 تیر سالروز شهادت آن عالم ربانی منتشر می شود ، به اختصار به برخی ویژگی های روحی و اخلاقی و نیز اندیشه ومشی مبارزاتی ایشان اشاره می گردد امید آنکه مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته و آموزه های جدیدی به ویژه برای نسل جدید داشته باشد.
سابقه مبارزاتی شهید صدوقی
ایشان مبارزه را از دوران رضاخان آغاز کرد; عصری که شاه عزم خود را برای نابودی حوزه علمیه قم جزم کرده بود . با ورود امام خمینی رحمه الله علیه به صحنه، مبارزات شهید صدوقی هم شدت بیشتری یافت . او از فدائیان اسلام، مسلمانان لبنان و امام موسی صدر حمایت می کرد .
در بهمن ماه سال 1330 همزمان با رحلت آقا شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، با درخواست مردم و توصیه امام رحمه الله، به یزد رفت و دامنه مبارزاتش را گسترش داد . این امر باعث شد تا مردم یزد و شهرهای مجاور به صحنه مبارزه علیه حکومت منهوس پهلوی کشانده شوند و در وقایع پانزده خرداد و مبارزه با مظاهر فساد و تمدن منحط غربی، کشف حجاب، تبدیل تاریخ شمسی به شاهنشاهی، جشنهای هنر و . . . حضوری موثر داشته باشند شهید صدوقی هر از چند گاهی به تبعیدیان سر می زد و از آنها دلجویی می نمود .
پس از پیروزی انقلاب
بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به فرمان حضرت امام، معظم له به امامت جمعه یزد منصوب گردید
ایشان در دوران دفاع مقدس در جبهه ها حضوری فعال داشت و در موارد مختلف به یاری رزمندگان می شتافت و موجب تقویت روحیه و ایمان آنان می گردید .
وی در انجام امورخیریه و خدمات اجتماعی نیز پیشتاز بود و آثار ارزنده ای در یزد و برخی از مناطق کشور از خویش به یادگار گذاشت که از جمله می توان به موارد زیراشاره کرد :
• تعمیر و احداث 18 مسجد از جمله مسجد روضه محمدیه و ملااسماعیل
• احداث و مرمت 19 مدرسه علمیه در استان یزد و شهرهای شیراز و مشهد
• تأسیس حوزه علمیه خواهران مکتب الزهرا (س ) در یزد
• تأسیس چندین بیمارستان ، درمانگاه ، سازمان خیریه و صندوق قرض الحسنه از جمله : سازمان خیریه پزشکی سیدالشهداء (ع) ، صندوق های قرض الحسنه ولی عصر (عج) و خیریه امام رضا (ع) و ......
شهید صدوقی و جوانان
آیت الله صدوقی که در سن 45 سالگی به یزد بازگشت، نسبت به جوانان رویکردی مثبت داشت به گونه ای که در اندک زمانی پس از ورود، مسجد حظیره برخوردار از یک نماز جماعت با صفهای مملو از جوانان شد . گاهی جوانان در ایام امتحانات برای درس خواندن به مسجد می آمدند; البته به مقتضای شور جوانی، سر و صدا می کردند و این بر برخی نمازگزاران گران می آمد; لذا نامه ای به آیت الله صدوقی نوشتند که «مسجد خانه خداست نه جای بی ادبی، فکری به حال این جوانها بکنید که به مسجد نیایند .» آیت الله صدوقی رحمه الله علیه به شدت از این طرز تفکر ناراحت شد و گفت: «بگذارید جوانها با مسجد انس بگیرند و آشنا شوند . مسجد که فقط برای کهنسالان و بازنشستگان نیست . اینها امید کشورند . روزی می آید که اینها چرخ عظیم اجتماع را به حرکت در می آورند .»
طولی نکشید که الفت او با جوانان بیشتر شد و سه شنبه شبها جلساتی با حضور 50 الی 60 جوان پیرامون مسایل دینی و اجتماعی شکل گرفت (صداقت محراب، ص 93 – 94) طبق گزارشهای ساواک - معمولا - مبارزین اطراف وی از جوانان بودند .
شهید صدوقی از نگاه ساواک
ساواک در گزارشی که از او دارد افکار او را حادتر از امام خمینی می‌داند که با تشویق و ترغیب ضد ملی و رژیم، آرزوی قیام کل مملکت را علیه رژیم در سر خود می‌پروراند. در اعتراض به رژیم و انتقاد او به فساد جامعه بود و وابستگی به غرب و خرید همه چیز از غرب و در ادامه آن انتقاد از سینما و تلویزیون و عکس‌های برهنه مقابل سینماها، جشن هنر شیراز و... به ویژه که پول نفت صرف فساد اخلاقی در جامعه می‌شود. جشنهای 2500 ساله را نیز سراسر فضاحت و رسوایی و... می‌داند که رژیم با گرفتن آن سند کفر و زندیق بودن خود را امضاء کرد و بر نامسلمان بودن خود صحه گذاشت او با استناد به اصل نظارت پنج تن از علما بر مجلس و مصوبات آن را پایان حرکت اعلام می‌کند او هرگونه سازش و مصالحه را با رژیم نفی می‌کند حتی به شکل عضویت در حزب رستاخیز و با این رفتار دولت و مشروعیت آن را زیر سوال می‌برد به نشان عدم همکاری با دولت و اعلام نارضایتی از آن، بارها اعلام تعطیل عمومی و حتی عزای ملی نمود تا از این طریق اعتراض و نارضایتی به گوش رژیم برسد نظر نهایی او درباره رژیم، سرنگونی آن و ایجاد حکومت اسلامی بود چنین است که مامورین رژیم در بررسی تفکرات او، وی را حامی خط مشی امام ذکر می‌کنند و با قید عبارت«او در همه موارد از خمینی کسب تکلیف می‌کند» ارتباط تفکری او را با مبانی مورد قبول امام در مورد حکومت پهلوی و مشروعیت آن نشان می‌دهند تاسی به امام ره به عنوان قائد نهضت و عدم مقبولیت رژیم در نظر او با این کلام مورد تاکید قرار می‌گیرد:«ایشان امام (ره) صد‌در‌صد ایستاده که تا حکومت اسلامی برپا نشود، دست برنداریم، ما هم این‌گونه هستیم ادعاهای رژیم نزد او اثر خود را از دست داده بودند مانند این مورد که او با تشبیه مساله ادعای فضای باز سیاسی به جریان عمروبن‌عاص و فریب‌کاری او در صفین، فریب بودن وعده‌های رژیم را به دیگران می‌شناساند. تلاش‌های رژیم در روزهای آخر را بی‌مورد می‌داند و ذکر می‌کند«برای بازگرداندن اوضاع به حال اول دیر شده است و اعتراض خود به حکومت نظامی را ابراز می‌کند. (یاران امام به روایت اسناد ساواک)
شهید صدوقی در مصاف مبارزه با شبیخون فرهنگی
رژیم شاه می کوشید با ایجاد مراکز مختلط، مانند دانشسرای هنر و . . . روح غیرت و شرف مردم مسلمان را نابود کند . از این رو شهید صدوقی خود را موظف به ابراز عکس العمل می دید . طبق گزارش ساواک، او بیان داشت: «به تازگی دانشسرای هنر در یزد ثبت نام می کند . هنرشان این است که دخترها و پسرها را به بی عفتی بکشانند» و توصیه کرد «جوانها ثبت نام نکنند » (مجله شاهد، ش 21، صص 6 - 13)
از سوی دیگر وی به تشکیل گروه فرهنگی علوی همت گمارد که چندین مدرسه دخترانه و پسرانه را با نظارت هیات امنا اداره می کرد و به عنوان الگویی عملی، بخش بزرگی از جوانان را به خود جذب کرد . این مدارس همواره از حیث علمی در رتبه های ممتاز قرار داشتند (فاجعه دهم رمضان، ص 147 )
شهید صدوقی در جنگ نرم
دشمنان ملت غیور و رشید ایران که تاب مقاومت در برابر مبارزات مخلصانه مردم ایران را نداشتند، به جنگ روانی و تخریبی روی آوردند . از جمله در مجلس سنا، تظاهر کنندگان و ناراضیان را لامذهب و کمونیست نامیدند و کوشیدند با ترویج این ادعاها مردم را از مسیری که در پیش گرفته بودند، منحرف کنند . آیت الله صدوقی در این باره هم ساکت ننشست و ترفند تبلیغی آنان را خنثی کرد . ساواک در این باره چنین گزارش داد: «روز 21/2/37 [25] اظهار داشته . . . مجلس سنا ما را لامذهب خطاب کردند; راست می گویند; ما لامذهب هستیم و آنها مذهب دارند . کسی که در طول عمرش حتی یک رکعت نماز نخوانده و یک روز روزه نگرفته; مذهب دارد( یاران امام به روایت اسناد ساواک)
او به تمامی راههای مبارزه آشنا بود; از این روی گاه به جای مبارزه رو در رو به مبارزه منفی که نوعی جنگ نرم محسوب می گردد، روی می آورد . نمونه ای از آن را می توان در موضوع سالگرد 15 خرداد در سال 57 مشاهده کرد . وی از مردم خواست از هر نوع تظاهرات شدید بر علیه دولت پرهیز کنند و اظهار داشت " .15 خرداد روزی که عفریت استعمار، پرده از چهره کثیف خود بالا زد و . . . به طوری که گزارش داده اند جمع کثیری از جوانان غیور و مبارز و مدافع از حریم قرآن و تشیع که مورد تجاوز قرار گرفته اند، بنا دارند هیئتی با شکوه و جلوه ای مخصوص با ترتیب دادن پرچمها و عکسها، مسافت زیادی را با شعارهای کوبنده مذهبی راه پیمایی نمایند و از هرگونه پیشامدی نهراسند .و از آنجا که بیم آن می رود که این عمل موجب خرداد دیگری; بلکه شدیدتر از آن شود و توپها و مسلسلها و تانکها را برای آماج گرفتن آنها آماده و مهیا نموده اند و کوچک و بزرگ را به نام خرابکار، مارکسیست به رگبار مسلسل و زیر تانکها خواهند گرفت و بر احدی رحم نخواهند نمود و خونهایی را خواهند ریخت و مجوز شرعی نخواهند داشت، بهتر بلکه مقتضی است که از این رویه منصرف و همگان از اداری و بازاری و روحانی و مردمان عادی، آنان که به دین و آیین علاقه دارند و فرامین مراجع بزرگ را لازم الاتباع می دانند، همان رویه عقلایی را که مبارزه منفی و موافق نظر بزرگان از مراجع است اتخاذ و پیروی نموده، روز دوشنبه 15 خرداد سال 57 در خانه نشسته احدی بیرون نیاید . . . .»
پاداش الهی
آیه الله صدوقی بارها از سوی منافقین مورد سوء قصد قرار گرفت و سرانجام در روز جمعه دهم رمضان 1402 قمری برابر با یازدهم تیرماه سال 1361 شمسی پس از ادای نماز جمعه به دست این گروهک ملعون به شهادت رسید . پیکر مطهرش پس از اقامه نماز و تشییعی بی نظیراز سوی مردم مؤمن دیار دارالعباده (یزد) در مسجد روضه محمدیه این شهر به خاک سپرده شدو میعادگاه عاشقان ولایت گردید .
حضرت امام خمینی (ره) در پیام تسلیتی به مناسبت شهادت ایشان فرمودند :
اینجانب دوستی عزیز که بیش از سی سال با او آشنا و روحیات عظیمش را از نزدیک درک می کردم از دست دادم . اسلام خدمتگزاری متعهد و ایران فقیهی فداکار و استان یزد سرپرستی دانشمند را از دست داد ...
مقام معظم رهبری نیز پیرامون شخصیت سومین شهید محراب می فرمایند :
عالم فقیه و بزرگوار آیت ا... شهید صدوقی از جمله چهره های نادری بود که ابعاد گوناگون یک شخصیت تمام عیار شایسته جمهوری اسلامی را در خود جمع داشت ...
منابع :
1- مفاخر یزد (جلد اول) _ ویژه عالمان دینی
2- یادنامه بزرگداشت سومین شهید محراب
3- یاران امام به روایت اسناد ساواک (2)،مرکز بررسی اسناد تاریخی ، 1377
4- مدیریت بحران(بررسی ابعاد مدیریتی شهید صدوقی)، محمد حجتی،ریحانه الرسول، 1380
5- مجله شاهد شماره 21