ویژگی های اخلاقی قوم یهود از منظر قرآن کریم (بخش پنجم)
احساس برتری و خود بزرگ بینی
یزدفردا -حمید یزدانیان دانشجوی جامعه المصطفی(ص) العالمیه -hamid1426@gmail.com :یکی از صفات رذیله متعلق به قوه غضبیه خودبزرگ بینی است بدین معنی که آدمى خود را بزرگ شمارد به جهت کمالى که در خودبیند، خواه آن کمال را داشته باشد یا نداشته باشد. و خود همچنان داند که دارد.و خواهآن صفتى را که دارد و به آن مىبالد فى الواقع هم کمال باشد یا نه.
احساس برتری در قوم یهود نسبت به سایر اقوام و جوامع، نکته‌ای است که از گذشته بوده و هم اکنون نیز ادامه دارد. هر چند در این باور برتری جویی بر دیگران، گاه مسیحیان نیز با آنها همراه بوده‌اند اما برتری خواهی یهود گاه مسیحیت را نیز به ستوه آورده است. قرآن مجید در آیه شریفه 18 سوره مائده همین نکته را متذکر شده است.
و قالتِ الیهودُ و النّصاری نحنُ ابنآءُ الله واحباؤه فَلِم یُعَذِّبُکُم بِذنوبکم بَل انتم بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ یَغْفِرُ لِمن یشاءُ و یُعَذِّبُ مَن یشاءُ و للهِ ملکُ السمواتِ و الارض و ما بینهما و الیه المصیر: و یهودیان و ترسایان گفتند: «ما پسران خدا و دوستان او هستیم.» بگو: «پس چرا شما را به (کیفر) گناهانتان عذاب می‌کند؟ (نه) بلکه شما (هم) بشرید از جمله کسانی که آفریده است. هر که را بخواهد، می‌آمرزد و هر که را بخواهد، عذاب می‌کند و فرمانروایی آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو می‌باشد، از آن خداست و بازگشت (همه) به سوی اوست.» (سوره مائده، آیه 18).
براساس این آیه شریفه، یهود عقیده داشتند آنقدر در درگاه خدای تعالی محبوب و مقرب هستند که پسران در نظر پدران محبوب و مقربند. پس می‌گفتند ما نسبت به خدای تعالی جنبه شاهزادگان را داریم که در صفی جدای از صف رعیت قرار دارند و به امتیاز قرب به درگاه سلطان ممتازند؛ امتیازی که معامله و رفتاری غیر آن رفتاری که با رعیت می‌شود را اقتضا می‌کند، گویی شاهزادگان نسبت به قوانین و احکام جاری بین مردم، افرادی استثنایی هستند. هرگاه فردی دچار انحراف شود، متناسب با آن جرم و انحراف مجازات می‌شود؛ الا شاهزادگان. هر فردی در جامعه وظیفه انجام کارهای متعددی را دارد، الا شاهزادگان که به سبب ارتباطی که با تخت سلطنت دارند، نمی‌شود به آنها توهین کرد و ایشان را مانند سایر افراد جامعه مجازات نمود. یهود با این جمله «نحن ابناء الله» قصد دارند بگویند از آنجا که پسران خدا یعنی احباء و دوستان خدا هستیم، هر کاری بکنیم، کرده‌ایم و هرگز گرفتار عقوب نخواهیم شد و سرانجامِ ما، جز برخورداری از نعمت و کرامت الهی نیست زیرا اگر مجازات شویم، با امتیاز و محبوبیتی که نزد خداوند داریم، منافات دارد.[1]
اعتقاد یهود به این که نسبت به عذاب و مجازات الهی در امان می‌باشند، در آیه شریفه 80 سوره بقره نیز به صورت صریح و روشن بیان شده است.
و قالوا لن تَمَسَّنا النّارُ الاّ ایّاماً معدودةً قُل اَتَّخَذْتُم عنداللهِ عهداً فَلَن یُخَلِّفَ اللهُ عَهْدَهُ اَمْ تقولونَ علی اللهِ ما لا تَعلمونَ: و گفتند: «جز روزهایی چند، هرگز آتش به ما نخواهد رسید.» بگو: «مگر پیمانی از خدا گرفته‌اید؟ ـ که خدا پیمان خود را هرگز خلاف نخواهد کرد ـ یا آنچه را نمی‌دانید، به دروغ به خدا نسبت می‌دهید؟» (سوره بقره، آیه 80).
براساس این آیه شریفه، «اعتقاد به این که ملت یهود تافته‌ای جدا بافته هستند و گنهکاران آنها چند روزی بیشتر کیفر و مجازات نمی‌بینند و سپس بهشت الهی برای ابد قرارگاه آنان است، به هیچ وجه با موازین صحیح سازش ندارد. از عقل به دور است که از میان انسان‌ها گروهی بدون دلیل، هر اندازه هم که معصیت کنند، پیش از چند روزی مجازات نبینند اما سایر انسان‌ها هر یک به اندازه گناه خود کیفر ببینند و عده‌ای نیز برای ابد در جهنم بمانند. مگر یهود چه کرده‌اند که می‌بایست به نفع آنها چنین تبصره‌ای به قانون کلی مجازات اضافه شود؟
خداوند به پیامبرش اعلام می‌کند از این جمعیت بپرس، برای این عقیده چه مدرکی دارند؟ آیا از خداوند در این مورد پیمانی گرفته‌اند و آن سند را به امضای پیامبران رسانده‌اند یا آن را به خدا بسته‌اند و ندانسته و بیجا چنین اعتقادی پیدا کرده‌اند و به زبان نیز می‌آورند. آری می‌بایست از آنان پرسید آیا در این مورد پیمانی گرفته‌اید؟ و چون خداوند به پیمان‌های خویش وفا می‌کند، باید مطمئن باشید یا این گفتار را بدون دلیل و ندانسته به خدا نسبت می‌دهید؟»[2]
قطعاً دست یهود از داشتن چنین سندی خالی است زیرا براساس آیه شریفه 18 سوره مائده، قوم یهود نیز مخلوقات خداوند هستند که بارها به سبب گناهان خویش مجازات شده‌اند.
و قالت الیهود و النصـری نحن ابنـوا الله و احبـوه قل فلم یعذبکم بذنوبکم بل انتم بشر ممن خلق یغفر لمن یشاء و یعذب من یشاء و لله ملک السمـو‌ت و الارض و ما بینهما و الیه المصیر: و یهودان و ترسایان گفتند: " ما پسران خدا و دوستان او هستیم. " بگو: " پس چرا شما را به [کیفر] گناهانتان عذاب می‌کند؟ [نه] بلکه شما [هم] بشرید از جمله کسانی که آفریده است. هر که را بخواهد می‌آمرزد، و هر که را بخواهد عذاب می‌کند، و فرمانروایی آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو می‌باشد از آن خداست، و بازگشت [همه] به سوی اوست. "
و اتفاقاً این نوع مجازات در قوم بنی‌اسرائیل بسیار مشهودتر و نمایان‌تر از سایر اقوام و جوامع بوده است. پس هیچ‌گونه برتری نژادی در یهود باقی نمی‌ماند. البته جای هیچ تردیدی نیست که طبق آیه شریفه 70 سوره مائده، هر زمان پیامبری دستوری بر خلاف تمایلات و هوی و هوس‌های یهودیان می‌آورد، آنها به شدیدترین مبارزه علیه او دست می‌زدند، جمعی را تکذیب می‌کردند و جمعی را که یا نمی‌توانستند تکذیب کنند و یا نمی‌توانستند از نفوذشان نیز جلوگیری کنند، به قتل می‌رساندند.
لقد اخذنا میثـق بنی اسر‌ءیل و ارسلنا الیهم رسلا کلما جاءهم رسول بما لا تهوی انفسهم فریقا کذبوا و فریقا یقتلون: ما از فرزندان اسرایل سخت پیمان گرفتیم، و به سویشان پیامبرانی روانه کردیم. هر بار پیامبری چیزی بر خلاف دلخواهشان بر ایشان آورد، گروهی را تکذیب می‌کردند و گروهی را می‌کشتند.
به هر صورت راه و رسم آنها این بود که به جای پیروی از رهبرانشان، اصرار داشتند آنها را تابع تمایلات و خواسته‌های خویش قرار دهند و در صورتی که موفق نمی‌شدند، برای آنها حق حیات نیز قائل نبودند.[3]
برای ابطال این عقیده باطل یهود، آیات شریفه 94 و 95 سوره بقره و 6 و 7 سوره جمعه استدلالی محکم و استوار می‌آورند که یهود و علمای آن را خلع سلاح کرده، هم اکنون نیز به قوت خود پابرجاست.
قل اِن کانَت لکُمُ الّدارُ الاخِرةُ عنداللهِ خالصةً مِن دونِ الناسِ فَتَمَنّوا الموتَ اِن کنتم صادقین * وَ لن یَتَمنّوه ابداً بما قَدَّمَت ایدیهم و اللهُ علیمٌ بالظالمین: بگو: «اگر در نزد خدا سرای باز پسین یکسر به شما اختصاص دارد و نه دیگر مردم، پس اگر راست می‌گویید، آرزوی مرگ کنید.» * ولی به سبب کارهایی که از پیش کرده‌اند، هرگز آن را آرزو نخواهد کرد و خدا به (حال) ستمگران داناست. (سوره بقره، آیات 94 و 95).
و لا یَتَمنّونَهُ ابداً بِما قَدَّمَت ایدیهم و اللهُ علیمٌ بالظّالمین * قُل اِنّ الموتَ الّذی تفرّون مِنهُ فَانِّهُ مُلاقیکُم ثّمَّ تُرَدّونَ الی عالِمِ الغیبِ و الشَّهادةِ فَیُنَبِّئُکُم بِما کُنتم تَعملون: و(لی) هرگز آن را به سبب آنچه از پیش به دست خویش کرده‌اند، آرزو نخواهند کرد و خدا به حال ستمگران داناست *بگو: «آن مرگی که از آن می‌گریزید، قطعاً به سراغ شما می‌آید، آنگاه به سوی دانای نهان و آشکار بازگردانیده خواهید شد و به آنچه (در روی زمین) می‌کردید، آگاهتان خواهد کرد.» (سوره جمعه، آیات 7 و 8).
در این آیات شریفه، از رسول خدا (ص) می‌خواهد که به یهود بگوید اگر بهشت به آنها اختصاص دارد و سایر مردم از آن بهره‌ای ندارند و اگر تصور می‌کنید شما اولیاء خدا هستید و دیگران از آن بهره‌ای ندارند و همان گونه که ادعا کردید «لن یدخل الجنّةُ الاّ مَن کان هوداً او نصاری» و نیز ادعا کردید «نحن ابناءُ الله و اِحبّائهُ» و این که می‌گویید خدا ما را کیفر نخواهدکرد، اگر واقعاً در این ادعاهای خویش صادق و راستگو هستید، آرزوی مرگ کنید تا زودتر به خواست خویش نائل گردید زیرا کسی که اعتقاد دارد دوست خدا و اهل بهشت است و نعمت‌های فراوانی برای او مهیا گردیده و در آن اعتقاد راسخ و استوار است، قطعاً مرگ برای او بهتر از زندگی دنیوی است که همراه با انواع مشکلات، ناراحتی‌ها، غم و غصه و … می‌باشد زیرا مرگ باعث می‌شود از این همه ناراحتی و مشکلات خلاص شود و در نعمت و آرامش قرار گیرد.[4]
کسی که چنین اعتقاد راسخی داشته باشد، بی تردید زندگی گوارا و خالص را اختیار خواهد کرد و بر فرض که بدون اختیار گرفتار زندگی پست دنیا گردد، پیوسته در آرزوی رسیدن به آن زندگی گوارا به سر خواهد برد، حتی یک لحظه نیز از حسرت بر آن زندگی غافل نخواهد شد و همواره برای رسیدن به آن تلاش خواهد کرد. این امری فطری است و کسانی نیز هستند که اینگونه عمل می‌کنند، اما آیا یهود نیز همین کار را می‌کند؟ آیا یهودی که سعادت اخروی و بهشت را خاص خود می‌داند و خود را از اولیاء و دوستان خدا قلمداد می‌کند ـ که از عذاب الهی ایمن می‌باشد ـ در این گفته خویش صادق است یا دروغ می‌گوید؟ برای یافتن پاسخ آنها را امتحان می‌کنیم. اگر در گفته خویش صادقند، باید به زبان سر و با تمام وجود همواره آرزوی رسیدن به آن را داشته باشند.[5] اما قرآن مجید می‌فرماید «و لایَتَمّنَونَهُ ابداً» یا «لن یَتَمنَّونَهُ ابداً» چرا چنین آرزویی نمی‌کنند؟ در پاسخ قرآن می‌فرماید: «بما قدَّمت ایدیهم» زیرا خود آنها بهتر می‌دانند که چه کرده‌اند و چه کاره‌اند! هم اکنون که یهود همان ادعاها را تکرار می‌کند، این استدلال نورانی ساری و جاری است و انسان‌های منصف و بی‌طرف با این استدلال درمی‌یابند که هر کسی در ما فی‌الضمیر خویش چه پنهان دارد.
البته باید این نکته را نیز متذکر شویم که هم اکنون یهودیان به آیه 47 سوره بقره استناد می‌کنند و می‌گویند قرآن نیز معتقد است یهود بر همه عالمیان برتری داده شده است.
یـبنی اسر‌ءیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و انی فضلتکم علی العـلمین: ای فرزندان اسرائیل، از نعمتهایم که بر شما ارزانی داشتم، و [از] اینکه من شما را بر جهانیان برتری دادم، یاد کنید.
طبق نظر تمام صاحب‌نظران، این آیه شریفه برتری یهود بر مردم زمان خود در دوره حضرت موسی را متذکر می‌شود زیرا طبق نص صریح این آیه شریفه که می‌فرماید: «کنتم خیر امةٍ اُخرِجَت للنّاسِ» امت پیامبر خاتم بهترین امت‌ها در دوره پیامبر اسلام و پس از آن می‌باشند.[6]
[1] . ترجمه تفسیر المیزان، ج 5، ص 407.
[2] . تفسیر نمونه، ج 1، ص 222.
[3] . تفسیر نمونه، ج 5، ص 29.
[4] . ترجمه مجمع‌البیان، ج 1، ص 267.
[5] . ترجمه تفسیرالمیزان، ج 1، ص 342.
[6] . ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 1، ص 163 و تفسیر نمونه، ج 1، ص 158.